แก้มลิง

"...ลิงโดยทั่วไปถ้าเราส่งกล้วยให้ ลิงจะรีบปอกแล้วเอาเข้าปากเคี้ยว แล้วเอาไปเก็บไว้ที่แก้ม ลิงจะเอากล้วยเข้าไปไว้ที่กระพุ้งแก้มได้เกือบทั้งหวี โดยเอาไปไว้ที่แก้มก่อน แล้วจึงนำมาเคี้ยวบริโภค และกลืนกินไปภายหลัง..." พระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ที่ทรงอธิบายแนวพระราชดำริแก้มลิง ซึ่งใช้แก้ปัญหาน้ำท่วมกรุงเทพฯ เมื่อพุทธศักราช ๒๕๓๘ อาศัยหลักธรรมชาติ ด้วยการสร้างพื้นที่หน่วงน้ำใกล้ทะเล ให้น้ำซึ่งท่วมในพื้นที่ต่างๆ ไหลมาเก็บกักไว้ เมื่อน้ำทะเลลดต่ำจึงสูบระบายออกไป ต่อเมื่อน้ำทะเลขึ้นสูง ก็จะปิดประตูระบายน้ำป้องกันมิให้ไหลย้อนกลับ ยึดหลักน้ำทางเดียว อันเป็นวิธีช่วยบรรเทาน้ำท่วมที่มีประสิทธิภาพ ทั้งน้ำที่เก็บไว้ภายในแก้มลิง ยังใช้ประโยชน์ในการทำเกษตรกรรม และประโยชน์ด้านอื่นๆ อีกด้วย ความสำเร็จของการแก้ปัญหาน้ำท่วมตามแนวพระราชดำริ “แก้มลิง” ที่กรุงเทพมหานคร เป็นต้นแบบในการนำไปพัฒนาใช้ในพื้นที่อื่นๆ ของประเทศในเวลาต่อมา

ปัจจุบันมีแก้มลิงทั้งขนาดเล็ก และขนาดใหญ่กระจายอยู่ทั่วกรุงเทพมหานคร กว่า 20 จุด ซึ่งส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ทางฝั่งธนบุรี เนื่องจากมีคลองจำนวนมาก และระบายน้ำออกทางแม่น้ำเจ้าพระยา ทั้งนี้ โครงการแก้มลิงแบ่งเป็น 2 ส่วนคือ โครงการระบายน้ำในพื้นที่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา โดยจะใช้คลองที่ตั้งอยู่ชายทะเลด้านจังหวัดสมุทรปราการ ทำหน้าที่เป็นทางเดินของน้ำ ตั้งแต่จังหวัด สระบุรี พระนครศรีอยุธยา ปทุมธานี นนทบุรี และกรุงเทพมหานคร และส่วนที่สอง คือคลองในพื้นที่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งจะใช้คลองมหาชัย คลองสนามชัย และแม่น้ำท่าจีน ทำหน้าที่เป็นคลองรับน้ำในพื้นที่ตั้งแต่จังหวัดอ่างทอง อยุธยา ปทุมธานี นครปฐม และกรุงเทพมหานคร แล้วระบายลงสู่ทะเลด้านจังหวัดสมุทรสาคร นอกจากนี้ ยังมีโครงการแก้มลิง "แม่น้ำท่าจีนตอนล่าง" เพื่อช่วยระบายน้ำที่ท่วมให้เร็วขึ้น โดยใช้หลักการควบคุมน้ำในแม่น้ำท่าจีน คือ เปิดการระบายน้ำจำนวนมากลงสู่อ่าวไทย เมื่อระดับน้ำทะเลต่ำ

แหล่งที่มา : http://www.tsdf.or.th (มูลนิธิมั่นพัฒนา)